Spis treści
Wstęp
Rozdział I
Oświeceniowy „klucz" do dziejów narodowych
1. Krąg sarmackich wyobrażeń historycznych — 18; 2. Rodzime źródła i czynniki kształtowania sią nowego spojrzenia na dzieje — 22; 3. Drogi i tendencje polskiej recepcji zachodnioeuropejskiego Oświecenia
— 29; 4. W kręgu naczelnych idei Oświecenia — 35; 5. Kategorie nowoczesnego narodu i państwa w myśli polityczno-historycznej polskiego Oświecenia — 44; 6. Oświeceniowy sposób pojmowania historii i rekonstruowania dziejów — 54
Rozdział II
Świadomość rodowodu i początków Polski w epoce Oświecenia
1. Sarmackie wyobrażenia rodowodowe i ich oświeceniowa krytyka
— 59; 2. Słowiański rodowód — 63; 3. Tzw. teoria podboju i inne próby wyjaśnienia początków zróżnicowania społecznego — 68; 4. Oświeceniowe spory i dociekania wokół „mitologii polskiej" — 71; 5. Od Piasta do Mieszka I droga ku dziejom „historycznym" — 83; 6. Początkowy kształt terytorialny i ustrojowy Polski — 86
Rozdział III
Epoka piastowska w oczach ludzi Oświecenia .
1. Chwalebna siła wczesnopiastowskiego państwa — 94; 2. Złe skutki rządów feudalnych — 99; 3. Przywrócona jedność kraju — 104; 4. Najlepszy z królów — Kazimierz Wielki — 105; 5. Łagodniejsze spojrzenie na gotyk — 113
Rozdział IV
Związki Oświecenia z upodobaną epoką jagiellońską
1. Pod znakiem zmagań z „wrogami" i „przyjaciółmi" Kościoła — 117;
2. Najszczęśliwsze „zygmuntowskie czasy" i ich zakłócenia — 124;
3. Clou tradycji kulturalnych — 129; 4. Ostatni Jagiellonowie — 138
Rozdział V
Oświecenie w epoce królów elekcyjnych
1. W kręgu „złotej wolności" szlacheckiej — 142; 2. Zagrożony gmach Rzeczypospolitej wspierały ramiona „bohatyrów" — 156; 3. U szczytu wojennych zmagań — 169; 4. Kontynuatorzy „dobrych" tradycji kulturalnych — 186; 5. Upadek Rzeczypospolitej w „klasycznych" czasach saskich — 191
Rozdział VI
Oświeceniowa świadomość dziejowego miejsca Polski w świecie
1. Uniwersalizacja spojrzenia na dzieje Polski — 194; 2. Przez pryzmat krajów i ludów pozaeuropejskich — 195; 3. Niewyczerpane źródła grecko-rzymskiego antyku — 200; 4. Podstawy rekonstrukcji miejsca Polski w dziejach europejskich — 208; 5. Europeizacja, „rządność" i siła Polski miarą jej dziejowego miejsca w świecie — 212
Rozdział VII
Oświeceniowa diagnoza współczesności i wizja przyszłości Polski
1. Prekursorzy i inicjatorzy oświeceniowego odrodzenia — 223; 2. Sytuacja nieustannego zagrożenia zewnętrznego nietylkodlamoli — 227; 3. Oświetenie w rozkwicie — 238; 4. Lata, które pokazały Europie „jak myśleć i czynić umie Polska" — 245; 5. Wiara w postęp i nieśmiertelność narodu — 250
Zakończenie
Bibliografia
|
